یادی از صاحب گلستان و بوستان در سالروز بزرگداشت شیخ اجل - درگ فایل

از پروفایل اینستاگرام بهروز ازند دیدن نمایید.

به گزارش خبرنگار از ، در ایام شیوع ویروس کرونا و کاهش سفر های گردشگری با ما در فضای مجازی همراه شوید تا با شاعر اخلاق مدار حافظ زبان پارسی سعدی شیرازی بیشتر آشنا شوید.

سعدی شیرازی استاد مسلم سخن، شاعراخلاق مداری است که توانست با اندوخته های حکیمانه و واژه های دلنشین بنای راسخ زبان فارسی را مستحکم سازد و با سرودن شعر های ناب و خلق شاهکار هایی چون گلستان و بوستان خدمتی ارزنده به ادب و فرهنگ این مرز و بوم کند.

مشرف الدین مصلح بن عبدالله سعدی شیرازی شاعر، نویسنده و از عظیمترین سخن سرایان دنیا در سده هفتم هجری است.او در شیراز دیده به دنیا گگردد، شهرت او بیشتر به دلیل نظم و نثر آهنگین و غنی سعدی به بشمار می رود.این شاعر از چنان اعتبار و جایگاهی برخوردار است که به او لقب استاد سخن و شیخ اجل داده اند.سعدی در برهه ای به دلیل شرایط نابسامان ایران، کشور را ترک کرد و این امر سر آغازی بر سفر های طولانی او بود.

او پس از چندین سال سفر با اندوخته و تجربه های فراوان به وطن بازگشت و به تألیف آثار خود پرداخت.مواعظ، صاحبیه، قصاید سعدی، مراثی سعدی، مفردات سعدی، کتاب نصیحه الملوک، رساله در عقل و عشق، الجواب، مجالس پنجگانه و هزلیات سعدی از جمله اثر های استاد سخن پارسی محسوب می گردد.

غزلیات شیخ سعدی از مشهورترین آثار او به شمار می رود که در قالب نظم و نثر سروده شده است.در تمامی شعر های او سعی شد تا فاصله ایجاد شده اجتماعی که شامل شکاف های فرهنگی، قومی، زبانی و مذهبی است، بیرنگ گردد تا بتواند به انسجام و همبستگی دست یابد.

او معتقد بود که تضمین سلامت و امنیت فردی در جامعه تنها در زمانی انجام می گردد که منشا و صاحب قدرت سیاسی به حفظ و حراست از حقوق افراد جامعه توجه و بدان عمل کند.

شهرت سعدی تنها مختص به ایران نیست، حتی در زمان خودش به هندوستان و آسیای صغیر نیز آوازه اش رسید. آوازه این شاعر بیانگر چند نکته بود، نخست اینکه او زبان شیوای خود را وقف مدح و احساسات عاشقانه نکرد و دیگر آن که او شاعری دنیاگرد به شمار می رفت که تجربه های خود را برای دیگران با زیبایی و شیرینی بیان می کرد.

همچنین سعدی شیرازی به شاعری شوخ طبع و بذله گو مشهور است که این امر سبب می گردد تا خواننده مجذوب شخصیت و اندیشه های او گردد.این شاعر بلندآوازه پس از عمری کوشش در راه غنی سازی ادبیات فارسی در نیمه دوم سده هفتم خورشیدی به دیار حق شتافت و اینک آرامگاه او در شهر شیراز میعادگاه دوستداران اهل فرهنگ و ادب است.

اول اردیبهشت ماه، روز عظیمداشت شیخ اجل سعدی عظیم، خرامان از راه می رسد و در این فرخنده روز ما یاد او را گرامی می داریم، چون او یاد ما و یاد مردمان همه عصر ها و نسل ها را گرامی داشته است، و در حقیقت این اوست که هم ما را به یاد کرد خودش وا می دارد، هم ما را به یاد خودمان می اندازد.

بسکمک از دانشوران و سعدی شناسان توجه به آثار و اخلاق سعدی و الهام دریافت از شخصیت برجسته استاد سخن را لازمه و ضرورت زندگی امروزی می دانند و معتقدند توجه به آثار و اندیشه های شیخ اجل موجب بازشناسی فرهنگ غنی ایرانی می گردد.

سعدی شاعری است که بیش از همه شاعران به احوال مردمان از جهات مختلف نگریسته و به کمک نبوغ و تجربه سرشار خویش مطالبی نگاشته که تا زمانی که انسان و انسانیت برقرار است و از رونق و اعتبار نخواهد افتاد.

محمد حسین کرمی استاد دانشگاه شیراز در گفت و گو با خبرنگار از ، گفت: سعدی از بیماری و وظیفه انسانی در این روزگار چیز ها گفته است؟! سفارش هایش به صاحبان حکومت و قدرت و مکنت و به همه مردم جامعه، چه بسیار و چه مقدار ارزشمند است.

اینکه سعدی فرموده است:

اگر در سرای سعادت کس است

ز گفتار سعدیش حرفی بس است،

سخنی به گزاف نیست! کافی است شما به همین چند بیت زیر که این روز ها از قول بسکمک از حاکمان دنیا هم نقل می گردد توجه کنید.

بنی آدم اعضای یک پیکرند

که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار

دگر عضو ها را نماند قرار

تو کز محنت دیگران بی غمی

نشاید که نامت نهند آدمی

او بیان نمود: اگر مضامین این ابیات و یا فقط بیت آخر، مورد توجه و عمل قرار گیرد، مسائل بسکمک از مردم دنیا برطرف می گردد.

کرمی توضیح داد: فقط به دو حکایت از بوستان سعدی که بار ها خوانده و شنیده اید یک بار دیگر توجه کنید:

یکی حکایت عمر بن عبدالعزیز مردی خوشنام از سلسله بدنام بنی امیه، که انگشتر بسیار گرانبهایی داشت و در روزگاری که خشکسالی و تنگدستی مردم را تهدید می کرد، آن را فروخت و خرج مردمش کرد.

چو در مردم آرام و قوّت ندید

خود آسوده بودن مروّت ندید

چو بیند کسی زهر در کام خلق

کی اش بگذرد آب نوشین به حلق

بفرمود بفروختندش به سیم

که رحم آمدش بر فقیر و یتیم

انگشتری که هیچ، همین امروز چه مقدار ارز و سکه در خانه ها و گاو صندوق ها پنهان شده و به کار هیچ کس نمی آید، نه صاحبان آنها و نه دیگران، و چه سود که مردم از فقر و ناداری چه رنج ها می کشند.

گروهی به ملامت او پرداختند که دیگر چنین چیز ارزشمندی به دست نخواهی آورد.

او گریه می کرد و می گفت:

که زشت است پیرایه بر شهریار

دل شهری از ناتوانی فگار

مرا شاید انگشتری بی نگین

نشاید دل خلقی اندوهگین

خنک آنکه آسایش مرد و زن

گزیند بر آسایش خویشتن

نکردند رغبت هنرپروران

به شادی خویش از غم دیگران

اگر خوش بخسبد ملک بر سریر

نه پندارد آسوده خسبد فقیر

یکی دیگر حکایت آتش سوزی در بازار بغداد است که بدون هیچ گونه شرح اضافی توجه کنید تا ببینیم سعدی هشت قرن پیش برای امروز ما چه گفته است.

شبی دود خلق (آه) آتشی برفروخت

شنیدم که بغداد نیمی بسوخت

یکی شکر گفت اندر آن خاک و دود

که دکان ما را گزندی نبود!

استاد دانشگاه شیراز ادامه داد: این دو بیت احوال چند درصد از ما مردمان را، در همین روزگاری که آتش ناداری و بیماری به جان مردم افتاده است، بیان می نماید! ببینیم سعدی از زبان دنیا دیده ای که باید خود او باشد چه می گوید:

دنیادیده ای گفتش ای بوالهوس

تو را خود غم خویشتن بود و بس

پسندی که شهری بسوزد به نار

اگرچه سرایت بود برکنار

به جز سنگدل کی کند معده تنگ

چوبیند کسان بر شکم بسته سنگ

توانگر خود آن لقمه، چون می خورد

چو بیند که درویش خون میخورد! مگو تندرست است رنجور دار

که می پیچد از غصه رنجور وار

رنجور یعنی بیمار، رنجور دار یعنی کسی که از بیمار پرستاری می نماید.

تنکدل یعنی انسان های حساس و نازک دل

تنکدل چو یاران به منزل رسند

نخسبد که واماندگان از پس اند! دل پادشاهان گردد بارکش

چو بینند در گِل، خَر خارکِش

اگر در سرای سعادت کس است

ز گفتار سعدیش حرفی بس است

همینت بسنده است اگر بشنوی

که گر خار کاری سمن ندروی

اکبر صیاد کوه عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز در گفت و گو با خبرنگار از ، گفت: بی گمان هر شاعر، نویسنده یا هنرمندی که بتواند دل انسان های زیادی را بدست آورد و در فراز و نشیب های گوناگون تاریخ ماندگار بماند و همراه با خوشی ها و ناخوشی های مردم باشد، این چنین شخصیتی به هنر ناب دست یافته است و کالای ارزشمندی برای ارائه کردن در دست دارد.

او، افزود: شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی بی تردید یکی از این شخصیت های عظیم تاریخی است که از زمان حیاتش تا کنون، نه تنها در میان جامعه پارسی زبانان بلکه در بسکمک از نقاط دنیا مردم خوان اندیشه و هنر او بهره مند شده اند.

صیاد کوه اظهار کرد: بنیادی ترین پرسشی که برای همه سعدی پژوهان و مخاطبان شیخ اجل همیشه مطرح بوده این است که رمز و راز این رویکرد همگانی فرا مکانی و فرا زمانی در چیست؟

او تاکید نمود: بسکمک از سعدی شناسان با تمرکز بر محور های گوناگون ذهن و زبان شیخ اجل کوشش نموده اند رمزی از این پیروزی دنیا گیر را بگشایند که یکی از این عوامل رویکرد گسترده به دنیا اندیشگانی و فکر دنیا بینی او ارتباط دارد.

اندیشه ای که مولانا می فرماید: همه هستی انسان است.

ای برادر تو همه اندیشه ای مابقی خود استخوان ریشه ای

گر گل است اندیشه تو گلشنی ور بود خاری تو هیمه گلخنی

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز گفت: این دنیا اندیشگانی و فکری یک هندسه و یک چهار چوب دارد که با آنالیز آثار او، می توان تا حدود زیادی خطوط آن را ترسیم کرد.

صیاد کوه بیان نمود: با تامل در آثار شیخ اجل این نکته آشکار می گردد که یکی از خطوط برجسته و پر بسامد دنیا بینی او، شادکامی و مثبت اندیشی است تا بتوان نمایندگی خط فکری ایشان را به بیت های زیر ارتباط داد.

هنوز با همه دردم امید به درمان است

که آخری بود آخر شبان یلدا را

به دنیا خرم از آنم که دنیا خرم از اوست

عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست

او، اضافه نمود: این بیت ها و اشعار که در آثار شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی به فراوانی دیده می گردد مانند یک الگو و سرمشق مورد اعتماد و تاکید در دنیا بینی سعدی است، که مستندات این گفته را می توان در نتیجه های مثبت و خوش بینانه بسکمک از حکایت های گلستان و بوستان سعدی یافت، یا در بخش عظیمی از غزلیات او این روایت فکری را می توان به آسانی مشاهده کرد.

صیاد کوه افزود: اگر جفت واژ هایی مانند (سازگاری و خشونت)، (امید و نامیدی)، (شادی و غم)، (پویایی و ایستایی) و (راستی و دروغ) را در آثار او دنبال کنیم پسامد حضور واژ های مثبت و انرژی بخش در آثار چشمگیر بوده و این امر اتفاقی نیست بلکه تشعشع یا بازتابی بوده که از دل و فکر شیخ اجل به بیرون رسیده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز اظهار کرد: در این روز های تلخ که کرونا بر دنیا حکمرانی می نماید ضروری است جامعه شناسان و دست اندرکاران امور فرهنگی در پی تغییر یا ایجاد الگوهایی باشند که شیخ عظیم شیراز سفارش نموده است.

او، گفت: تغییر الگواره های فکری و اجتماعی همیشه برای ملت هایی که قصد تغییر و رسیدن به کمال را داشته باشند، با فرصت مغتنمی بوده که در این برهه سخت بهتر است جامعه دنیای الگو واره های القاء کننده نا امیدی و منفی نگری را به سمت الگو واره های مثبت اندیشی، شادی و امید تغییر دهند.

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز بیان نمود: اگر چه در حال حاضر نقطه های مثبت اندیشی و زیست شادمانه در فرهنگمان کم رنگ شده، اما پیشینه غنی فرهنگی و ادبی ما، این امکان را در اختیار جامعه قرار می دهد تا بدین تغییر الگویی بیندیشیم و در این راه اندیشه ها و پیشنهاد های عظیمانی مانند شیخ اجل می تواند بسیار راه گشا باشد.

مانند بیت زیر

پایکوبی وقتی مسلمت باشد

کاستین بر دو عالم افشانی

ت