طعم نه زیر دندان اروپا، مرکل روی ادعای بایدن اصلاحیه زد - درگ فایل

با ما سفر کنید و با قیمت تور نوروزی اروپا از قاره سبز دیدن کنید و با دریافت خدمات ویزای شینگن از گردش به دور اروپا لذت ببرید.

این خوشحالی تا آنجا پیش رفت که آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان، حضور بایدن در کنفرانس امنیتی مونیخ را نمادی از بازگشت به چندجانبه گرایی برای حل مسائل دنیای تلقی کرد- اظهار نظری که یک روز بعد، از سوی دولت مسکو تصحیح شد چراکه به قول روس ها دنیا حول دایره ای محدود از کشورهای غربی نمی چرخد که به اشتباه گمان می نمایند با حذف روسیه و چین از چرخه تصمیم گیری، می توان بر چالش های بین المللی غلبه کرد.

از این منظر، نشست سال جاری با آنچه سال گذشته روی داد؛ تفاوتی چشمگیر داشت. در کنفرانس امنیتی 2020، آنچه مثل بمب خبری صدا کرد، جمله معروف فرانک والتر اشتاین مایر رئیس جمهور آلمان بود مبنی بر اینکه آمریکا، روسیه و چین دنیا را خطرناک تر می نمایند حال آنکه در 2021، آمریکا دوباره به حلقه دوستان اروپا باز گشته است.

شعار کنفرانس امنیتی 2020 هم که تک واژه غریب westlessness بود به تنهایی جنجال برانگیز شد- واژه ای که ترجمه تحت الفظی آن نقصان غرب یا بی غربی است که در پس آن معنای عظیمی نهفته بود که از بی قراری غربی ها از قدرت یابی کشورهای غیرغربی نشأت می گرفت که خود تا حد زیادی ناشی از عدم انسجام آنها در روبروه با چالش های دنیا بود.

اما ورق خوردن برگی از تاریخ و روی کار آمدن جو بایدن دموکرات، به غربی ها اجازه داد تا از این شعار فراتر رفته و یک بار دیگر، با ظاهری منسجم در برابر شرق صف آرایی نمایند و نتیجه آن شد که روز آدینه در سخنرانی چهل و ششمین رئیس جمهور آمریکا شنیدیم؛ ادعاهایی از این دست که آمریکا به صحنه دیپلماسی بازگشته است؛ حفظ فزونی ناتو برایمان مهم است و دوباره با متحدان اروپایی همکاری می کنیم تا چین و روسیه را مهار کنیم.

اگر بخواهیم در سخنرانی بایدن دموکرات، چند جمله کلیدی پیدا کنیم، می توان آنها را در موارد زیر خلاصه کرد:

*پیش بینی من آن است که رقابت با چین سخت خواهد بود و از آن استقبال می کنم.

*باید با همدیگر برای چالش راهبردی درازمدت با چین در حوزه های مختلف ازجمله حوزه های جدیدی چون امنیت سایبری، هوش مصنوعی و بیوتکنولوژی آماده شویم.

*مهم است مقابل زورگویی مالی پکن بایستیم.

*چالش های ما با روسیه با چالش هایمان با چین تفاوت دارد، اما همان قدر واقعی است.

*مهم است زاویه دیدمان را نسبت به زمان جنگ سرد تغییر دهیم (رقابت و همکاری می تواند همزمان انجام شود که نمونه شاخص آن تمدید پیمان استارت نو با روسیه است).

این اظهارات بایدن تا وقتی سخنران بعدی نشست یعنی آنگلا مرکل پشت میکروفن قرار بگیرد، می توانست نشانی از یکپارچگی محض دنیای غرب باشد حال آنکه وقتی خانم صدراعظم لب به سخن گشود؛ نخستین چیزی که به ذهن خطور کرد این بود که بعد از چهار سال دوره زمامداری ترامپ، طعم نه گفتن زیر دندان اروپا مزه نموده است.

مرکل در واقع با لحنی ملایم، چند نکته را به بایدن یادآوری کرد:

* شکی نیست که منافع دو سوی آتلانتیک به هم گره خورده است اما دست کم آلمان دیگر قصد ندارد در صحنه دنیای، چشم و گوش بسته از واشنگتن پیروی کند.

*باید به راه چاره مشترکی درباره چین و روسیه برسیم که البته با توجه به همکاری با آنها در بعضی مسائل دنیای، امری پیچیده است.

*چین رقیب است اما برای حل مسائل دنیای به یاری آن احتیاج داریم.

اظهارات بایدن و مرکل / نقاط واگرایی و همگرایی

در واقع، مرکل در تعریف رویکردی که غرب (آمریکا و اروپا) طی 4 سال دوره زمامداری بایدن اتخاذ خواهد نمود؛ بیش از خود او پیروز بود.

نخست آنکه تکیه ویژه او بر واژه چندجانبه گرایی مصداق ضرب المثل با پنبه سر بریدن است که در اینجا علیه شرقی ها به عنوان نقطه مقابل دنیای غرب به کار می رود.

این سیاست در مقابل یک جانبه گرایی دوران ترامپ تعریف می شود و طبق آن، آمریکا به دوران تصمیم این کشور در سال 2010 یعنی تغییر تمرکز از غرب آسیا به پاسیفیک و بعدها ایندوپاسیفیک باز می شود. طبق این سیاست، بازیگرانی چون اتحادیه اروپا، ژاپن و هند تقویت می شوند تا هم خلاء امنیتی حاصل از خروج تجهیزات و نیروهای آمریکایی از منطقه را پر نمایند و هم مانع از قدرت یابی چین و روسیه و اعتلای ایران شوند.

این سیاست درباره ایران در رجز خوانی های هایکو ماس وزیر خارجه آلمان و ابراز امیدواری ژاپن برای میانجیگری به خوبی نمایان است حال آنکه در برابر مسکو، شاهد جبهه گیری اتحادیه اروپا در موضوع مسمومیت آلکسی ناوالنی وبلاگ نویس منتقد روس هستیم و در مورد پکن هم با استقرار زیردریایی اتمی فرانسه در دریای چین جنوبی و رزم ناو آن در دریای چین شرقی و در نهایت استقرار احتمالی ناو ملکه الیزابت انگلیس در پاسیفیک غربی روبرو می شویم.

همزمان، تصمیم ناتو به ویژه آلمان برای ماندن در افغانستان به رغم توافق آمریکا-طالبان برای خروج نیروهای خارجی تا انتهای آوریل 2021 و قصد پیمان آتلانتیک شمالی برای افزایش نیروهایش در عراق از 500 نفر به چهار هزار نفر، در ادامه سیاست چرخش به پاسیفیک قابل ارزیابی است.

تکیه کلام دیگر مرکل که تا حد زیادی به روشن شدن رویکرد غرب طی سال های پیش رو منجر خواهد شد؛ همکاری و رقابت همزمان با دو قدرت غیر غربی شورای امنیت است که البته بایدن هم به آن اشاره نمود حال آنکه منافع اتحادیه اروپا به دلیل همجواری با مرزهای روسیه و همچنین وابستگی مالی به هژمون نوظهور چین، بیش از آمریکا در گرو همکاری با مسکو و پکن است.

نکته ای که ماکرون اجازه نداد از قلم بیفتد

مرکل به طور سربسته به بایدن فهماند که قرار نیست اتحادیه اروپا در صحنه بین الملل مطیع بی چون و چرای اوامر واشنگتن باشد اما ترجیح داد درباره این نوع استقلال طلبی سکوت کند و توضیحات بیشتر را به امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه بسپارد که زبان تیزی در طرح ادعاهایی دارد که اغلب به مذاق دیگران خوش نمی آید.

ماکرون که حدود دو سال پیش از مرگ مغزی ناتو سخن گفته بود؛ این بار با لحنی بسیار محتاطانه تر به آمریکایی ها یادآوری کرد که ایده تشکیل ارتش مستقل اروپایی حتی زیر سایه پیمان آتلانتیک شمالی همچنان برقرار است. به همین دلیل، او چند نکته کلیدی در رد وابستگی بی چون و چرا به آمریکا گفت که شامل این موارد است:

*اگر ما در داخل ناتو، وابستگی زیادی به آمریکا داشته باشیم ممکن است خودمان را در وضعیتی قرار دهیم که در مرزهایمان احساس ضعف امنیتی کنیم.

*فکر می کنم وقت آن است که ما مسئولیت بیشتری برای محافظت از خودمان به عهده بگیریم.

*معتقدم بهترین نحوه مشارکت اروپا در داخل ناتو این است که مسئولیت بیشتری برای امنیت خودش به عهده بگیرد و بیشتر عهده دار خودمختاری راهبردی خود باشد.

این نگرانی ماکرون به خوبی در گزارش اخیر وزارت دفاع آلمان هم انعکاس می یابد که معتقد است تمرکز بیش از اندازه بر عملیات های خارجی، به ضعف ارتش آلمان در روبروه با چالش های درون مرزی مثل مشاخصه با کرونا منجر شده است.

اظهارات مرکل و ماکرون که به ترتیب بعد از سخنرانی بایدن ایراد شد؛ این کنایه را در خود پنهان دارد که به رغم ادعای دولت دموکرات مبنی بر بازگشت دیپلماسی به معادلات سیاسی واشنگتن، آمریکا حتی در تعامل با متحدان قدیمی نیز دیگر هرگز به صندلی خود در دوره پیش از ترامپ بازنخواهد گشت.