مجسمه فردوسی ؛ از کمال المک تا ابوالحسن خان صدیقی - درگ فایل

کمال الملک نقاش بزرگ ایران آرزو داشت تصویری از فردوسی ترسیم کند، اما هر زمان دست به قلم می برد از تصویر کشیده شده راضی نبود و آن را در خور فردوسی نمی دانست. شبی کمال الملک به خواب بود، در عالم خواب فردوسی را دید که از کنار پنجره اتاق به او می نگرد، چون بیدار شد همان منظره را ترسیم کرد. ارباب هنر اعتقاد دارند این تصویر رویایی، نزدیک ترین صورت به فردوسی است، چه به قول اسماعیل آشتیانی :

چشم کمال الملک همچون عدسی دوربین عکاسی، هرچه را می دید در فکر استاد تصویر می کرد، همین تصویر سرمایه اصلی ساخت مجسمه های فردوسی شد.

استاد باستانی پاریزی این نقاشی را در کتاب شاهنامه آخرش خوش است چاپ کرده است. تندیس های میدان فردوسی و میدان فردوسی رم از روی همان نقاشی ساخته شده است و تفاوت چندانی با آن ندارد.

مجسمه فردوسی و ابوالحسن خان صدیقی

مجسمه فردوسی شاعر بلندآوازه ایران که در میدان فردوسی قرار گرفته است برخلاف تصور همگان که کار غربی هاست، به دست توانمند شادروان ابوالحسن صدیقی ساخته شده است.

او از شاگردان کمال المک بود که در انداختن رنگ به جان بوم و خلق تصاویر بدیع ذوق بی شمار داشت. ذوق و ذکاوت ابوالحسن خان و تبحرش در کار رنگ و بوم به مقدار ای بود که کمال الملک گاه به گاه وی را البته از روی مزاح ابوالحسن خان رقیب می نامید.

چیره گی و گرایش درونی او به مجسمه سازی به گونه ای بود که پس از ساخت مجسمه سنگی ونوس میلو هنگامی که به همراه استاد خود به کاخ پادشاه قجر می رود، احمد شاه نمی تواند زبان به تحسین باز نکند و دست گشاده از آستین بیرون نیاورد و او را به 50 تومان آن روزگار و مقرری به قرار ماهی 20 تومان میهمان نکند!

استاد صدیقی از سال 1339 برای کسب مهارت در مجسمه سازی به ایتالیا سفر کرد. او یکی از بنیان گذاران دانشکده هنرهای زیبا بود. در سال 1273 در تهران متولد و در سن 101 سالگی نیز در زادگاهش درگذشت.

در سال 1347 انجمن آثار ملی تصمیم به ساخت نماد فردوسی برای همین میدان گرفت. صدیقی طرح اولیه ای با ملحقات فراوانی ارائه داد که بنا به هزینه ها و مسائل مالی رد شد و طرح فعلی تایید شد. سنگ مرمری که مجسمه از آن تراشیده شده از نایاب ترین سنگ ها است. این سنگ به نام کاراکار و از معدنی در کوه های شمال ایتالیا استخراج شده است. تراش پیکره تا سال 1351 طول کشید و پس از آن از بندر جنوا تا خرمشهر حمل و در نهایت این مجسمه 5/6 تنی در پاییز همان سال در میدان فردوسی نصب شد. در این پیکره فردوسی در بالای صخره ای قرار گرفته است که نماد قله قاف است و در پایین پای او زال به شکل یک کودک دیده می شود و در کنارش حجم تراش نخورده ای از عقاب قرار گرفته است که نماد سیمرغ است.

ابوالحسن صدیقی شش پیکره از فردوسی ساخت که دو اثر در خارج از ایران قرار گرفته است، دو اثر در مشهد و تهران (میدان فردوسی) و دو اثر دیگر که در وزارت پیشه و هنر در جابه جایی و به دست کارکنان خرد شد و اثر دیگر در سال 1314 گم شد و پیگیری ها برای یافتن آن نتیجه نداد.

مجسمه سعدی (در شیراز)؛ ابوعلی سینا (در دانشگاه همدان)؛ خیام (شمال پارک لاله)؛ امیر کبیر (در مدرسه دارالفنون)؛ یعقوب لیث؛ نادر شاه و مجسمه فردوسی در مشهد و رم از آثار این هنرمند بزرگ است.

این مجسمه که 185 سانتی متر ارتفاع دارد و از مرمر سفید ساخته شده است، کار استاد صدیقی است که در 20 ماه مه 1958 به رم برده شد و طی مراسمی در یکی از میدان های رم نصب شد.

گوستینوس آمبروزی مجسمه ساز ایتالیایی با دیدن این مجسمه چنان تحت تأثیر قرار گرفت که در دفتر یادبود نوشت:

دنیا بداند، من خالق مجسمه ی فردوسی را میکل آنژ ثانی شرق شناختم. میکل آنژ بار دیگر در مشرق زمین متولد شده است، این مجسمه در پارک ویلا بورگزه (Villa borghese) در شهر رم ایتالیا قرار گرفته است. ویلا بورگزه (Villa borghese) پارک طبیعی بزرگی در شهر رم است که شامل ساختمان ها، موزه ها و از جمله موزه ی گالریا بورگزه galleria borghese است.

زنده یاد علی اصغر حکمت شیرازی، در خاطرات روز سه شنبه 1329/3/30 مى نویسد:

بعد از ساعتى به منزل مراجعت کردیم، در سر راه در یکى از میدان هاى کوچک ویلابورگز، محلّ زیبایى که به نام فردوسى موسوم است به پیاتزا فردوسى قدرى گردش کرده، تصمیم گرفتم که ان شاءاللّه اعتبارى براى سفارت ایران بفرستم تا مجسمه فردوسى را در آنجا نصب کنند.

اگر تمایل دارید به مشهد سفر کنید و مجسمه فردوسی را از نردیک ببینید، برای یک سفر خوب و برنامه ریزی شده، تور مشهد را در خبرنگاران جستجو کرده و به راحتی تور مورد نظر خود را به راحتی از فروشنده های معتبر خریداری کنید.

تور مشهد زمینی و هوایی

برای داشتن برنامه ریزی بهتر سفر، پیشنهاد می کنیم فهرست کاملی از جاهای دیدنی مشهد را در خبرنگاران ببینید و اطلاعات لازم درباره آن ها را به دست آورید.